Τ.ΕΘ.Α.θα, σε Φα μείζονα *

Η περίπτωση της παραχώρησης του στρατοπέδου ΔΟΥΚΑ από το ΤΕΘΑ στην ΠΕ Πρέβεζας είναι η αρχή της ιδιωτικοποίησης δημοσίων γαιών που δεν μπορούσαν να πουληθούν μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, αφού, ως στρατιωτική περιουσία, προστατευόταν από ένα πολύ πιο αυστηρό νομικό πλαίσιο.

Είναι επίσης η αρχή της αποστρατιωτικοποίησης περιοχών της παραμεθορίου που βρίσκονται κοντά σε στρατηγικά σημεία, (λιμάνι Πρέβεζας, Λιμάνι Ηγουμενίτσας, Εγνατία οδός, διόδια Ακτίου, αεροδρόμιο Ακτίου, υδρογονάνθρακες-ΑΟΖ Ιονίου, έρευνες για πετρέλαιο στην περιοχή των Ιωαννίνων) για την ολοκλήρωση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής ιδιωτικοποίησης την εθνικής μας περιουσίας και την ολοκλήρωση του σχεδίου μετατροπής της περιοχής της Ηπείρου σε μια τεράστια Ειδική Οικονομική Ζώνη (περιοχή, συνήθως μια πόλη, ένα λιμάνι, ή μια ολόκληρη περιφέρεια, όπου οι οικονομικοί όροι λειτουργίας, το εργασιακό καθεστώς και ο τρόπος διοίκησης δεν έχει σχέση με ό,τι ισχύει σε πανεθνικό επίπεδο) που θα διατρέχεται από την Εγνατία οδό.

Στην Πρέβεζα υπάρχουν πέντε κάστρα-φρούρια διατηρητέα, αρμοδιότητας της 18ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, προστατευόμενα υπό της Αρχαιολογικής Νομοθεσίας, σε τρία από τα οποία στεγάζονται, αποδεσμευμένα πλέον, στρατόπεδα.

Ένα εξ αυτών είναι το Κάστρο Αγίου Ανδρέα (ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ33/61766 1665/26.10.1980, Φ.Ε.Κ.1185/25-11-1980), για το οποίο αποφασίστηκε (πρακτικό 1/18-2-2014) από τη Δ.Ε. Ταμείου Εθνικής Άμυνας, βάσει του μνημονιακού άρ. 18επ. ν. 3986/2011 («Δικαίωμα Επιφανείας Επί Δημόσιων Κτισμάτων»), να παραχωρηθεί επί του στρατοπέδου «ΔΟΥΚΑ» ιδιοκτησίας Τ.ΕΘ.Α. στην Περιφέρεια Ηπείρου - ΠΕ Πρέβεζας.

Η παραχώρηση αφορά σε εμβαδό 33.395 τ.μ., για χρονικό διάστημα 49 ετών με περιοδικό αντάλλαγμα (εδαφονόμιο) 1.500.000€ που θα καταβάλλεται από την Περιφερειακή Ενότητα Πρεβέζης προς το Τ.ΕΘ.Α., ενώ «Η επιφάνεια θα συσταθεί με σύμβαση που θα υπογραφεί μεταξύ ΤΕΘΑ και Περιφερειακής Ενότητας Πρεβέζης το αργότερο εντός εξαμήνου από την έκδοση του παρόντος (…)».

Σύμφωνα με το άρθρο 19 του νόμου 3986/2011 που αφορά στο «Δικαίωμα Επιφανείας Επί Δημόσιων Κτισμάτων» επιτρέπεται η σύσταση δικαιώματος επιφανείας επί δημοσίων κτημάτων κατά παρέκκλιση των άρθρων 953 και 954 ΑΚ, ενώ το δικαίωμα επιφανείας «περιλαμβάνεται στην ακίνητη περιουσία κατά την έννοια της ΑΚ949».

Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι τα συστατικά μέρη του πράγματος (στην περίπτωσή μας της έκτασης του στρατοπέδου και ό,τι αυτό περιλαμβάνει) μπορούν να αποχωριστούν από το κύριο πράγμα α) ανεξάρτητα από το αν προκαλείται βλάβη του ίδιου του συστατικού μέρους ή του κυρίου πράγματος β) ανεξάρτητα από το αν αλλοιώνεται η ουσία ή ο προορισμός τους. Μπορούν επίσης να είναι χωριστά αντικείμενα κυριότητας ή άλλου εμπράγματου δικαιώματος, δηλαδή, να διέπονται από διαφορετικά μεταξύ τους ιδιοκτησιακά καθεστώτα.

Για να γίνει αντιληπτή η καθοριστική σημασία της ψηφισθείσας παρέκκλισης, η ΑΚ954 ορίζει ως «Συστατικά» του ακινήτου «1. τα πράγματα που έχουν συνδεθεί σταθερά με το έδαφος, ιδίως οικοδομήματα. 2. τα προϊόντα του ακινήτου εφόσον συνέχονται με το έδαφος. 3. το νερό κάτω από το έδαφος και η πηγή. 4. οι σπόροι μόλις σπαρθούν και τα φυτά μόλις φυτευτούν. Συστατικά του οικοδομήματος είναι όλα τα κινητά που χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερσή του ή συναρμόστηκαν σ' αυτό.»

Στο άρθρο 19 του νόμου 3986 αναφέρεται επίσης ότι: «5.Επί οικοδομής που έχει ανεγερθεί επί εδάφους δημοσίου κτήματος με βάση δικαίωμα επιφανείας, μπορεί να συσταθεί δικαίωμα κυριότητας επί ορόφου ή διαμερίσματος (οριζόντια ιδιοκτησία) υπό τους όρους του ν.3741/1929. Στην περίπτωση αυτή οι επί μέρους ιδιοκτησίες δεν έχουν ποσοστά συγκυριότητας στο έδαφος, αλλά ποσοστά εξ αδιαιρέτου στο δικαίωμα της επιφανείας.»

Η περίπτωση της παραχώρησης του στρατοπέδου ΔΟΥΚΑ από το ΤΕΘΑ στην ΠΕ Πρέβεζας μέσω της παραχώρησης δικαιώματος επιφανείας επιτρέπει στην πράξη στον/στους ιδιώτη/ες επενδυτής/ες να αποκτά/ούν δικαίωμα/τα κυριότητας σε ιδιοκτησία που δεν του/τους ανήκει.

Είναι η πρώτη φορά που δημόσια στρατιωτική έκταση παραχωρείται από το Τ.ΕΘ.Α. με δικαίωμα επιφανείας και όχι δικαίωμα χρήσης γεγονός που προκαλεί έντονο προβληματισμό και σειρά ερωτημάτων, ειδικά από τη στιγμή που με τον Ν. 4256/14 (ΦΕΚ 74, Α΄, 26-3-14) το Τ.ΕΘ.Α. καταργήθηκε ως αυτοτελές νομικό πρόσωπα και συγχωνεύθηκε με το Ταμείο Εθνικού Στόλου (Τ.Ε.Σ.) και το Ταμείο Αεροπορικής Άμυνας (Τ.Α.Α.), σε ένα νέο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία Ενιαίο Ταμείο Εθνικής Άμυνας (Ε.Τ.Ε.Α.) που θα είναι και αυτό που εν τέλει θα διαχειριστεί την όλη υπόθεση.

Πιο συγκεκριμένα:

• Η παραχώρηση ακινήτων του ΤΕΘΑ σε ΟΤΑ διέπεται από το άρθρο 84 Ν. 3883/2010, (παραχώρηση της χρήσης τους, ακόμα και χωρίς αντάλλαγμα, εφόσον εξυπηρετούνται λόγοι γενικού συμφέροντος. Γιατί επομένως, η απόφαση του ΤΕΘΑ δεν επικαλείται το άρθρο 84 του Ν. 3883/2010, αλλά τις διατάξεις του Ν. 3986/2011 για την σύσταση δικαιώματος επιφανείας; Για ποιες συγκεκριμένα χρήσεις προορίζεται το στρατόπεδο ΔΟΥΚΑ μετά την παραχώρησή του στην Περιφέρεια Ηπείρου - Περιφερειακή Ενότητα Πρεβέζης και γιατί δεν θα έπρεπε να είναι αυτό γνωστό στην τοπική κοινωνία και ταυτόχρονα δεσμευτικό δια της συμπερίληψής τους στην σύμβαση παραχώρησης εκ των προτέρων και επιτρέπεται να προσδιοριστεί μετά την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης, όταν τα περιθώρια αντίδρασης θα είναι ανύπαρκτα;
• Το άρθρο 26 ν.3986/2011 δίνει την δυνατότητα τιτλοποίησης των υφιστάμενων και μελλοντικών απαιτήσεων από δικαιώματα επιφανείας του Ελληνικού Δημοσίου και τα εδαφονόμια. Εύλογα προκύπτει το ερώτημα για το κατά πόσο είναι στις προθέσεις του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας ή πιο σωστά του Ε.Τ.Ε.Α. - Ενιαίου Ταμείου Εθνικής Άμυνας (του στρατιωτικού ΤΑΙΠΕΔ) να προβεί σε τιτλοποίηση των υφιστάμενων και μελλοντικών απαιτήσεών του από δικαιώματα επιφάνειας και εδαφονόμια, λειτουργώντας επί της ουσίας ως εμπορική επιχείρηση, ως κτηματομεσιτικό γραφείο.
• Σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο 4407/29 του Ταμείου Εθνικής Άμυνας «Η περιουσία του Ταμείου Εθνικής Άμυνας διατίθεται αποκλειστικώς και μόνον προς τον σκοπό της συμπληρώσεως των μέσων της κατά ξηράν αμύνης της Χώρας». Η πράξη παραχώρησης του δικαιώματος επιφανείας προσδιορίζει εδαφονόμιο 1.500.000 ευρώ που θα καταβάλλεται από την Περιφερειακή Ενότητα Πρεβέζης προς το Τ.ΕΘ.Α. Έχει καθοριστεί το πού θα κατατεθεί και το πώς θα χρησιμοποιηθεί το ποσό τού ενός εκατομμύριου πεντακοσίων χιλιάδων ευρώ (1.500.000) που θα καταβάλλει η Περιφερειακή Ενότητα Πρεβέζης στο ΤΕΘΑ; Γιατί αυτή η πληροφορία δεν είναι ήδη γνωστή;
• Αποτελεί παραδοξότητα να εμφανίζεται ένα τμήμα του κράτους όπως είναι η Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας να πληρώνει (πού θα τα βρει τόσα χρήματα αν όχι από τον προϋπολογισμό της που χρηματοδοτείται από το κράτος ή από εμπορική χρήση του στρατοπέδου ΔΟΥΚΑ) ένα άλλο τμήμα του ελληνικού κράτους όπως είναι το ΤΕΘΑ για να αξιοποιήσει τα χρήματα υπέρ της εθνικής άμυνας, η χρηματοδότηση της οποίας αποτελεί ευθύνη και υποχρέωση του κράτους. «Γιάννης πίνει, Γιάννης κερνάει» ή η Περιφερειακή Ενότητα εν τέλει θα λειτουργήσει ως επιχειρηματικός διαμεσολαβητής και το ΤΕΘΑ ως κτηματομεσιτική εταιρεία τα κέρδη της οποίας δεν θα αξιοποιηθούν υπέρ της Εθνικής Άμυνας;
• Η μείζων Αξιωματική Αντιπολίτευση δια Ερωτήσεως της Βουλευτού κας Τζένης Βαμβακά (8147/9-5-2014) την οποία και συνυπέγραψαν ο βουλευτής Πρέβεζας κ Μπάρκας και συνάδελφοί τους βουλευτές της Επιτροπής Ελέγχου Κοινοβουλευτικού Έργου του τομέα ΕΑ προς τον τότε ΥΕθΑ κ. Αβραμόπουλο ζητούσαν απαντήσεις για τα θέματα της παραχώρησης του στρατοπέδου ΔΟΥΚΑ. Παρά το ότι έχουν παρέλθει πέντε (5) μήνες από τότε, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας δεν έχει απαντήσει σε κανένα εκ των ερωτημάτων. Φρόντισε μόνο να «αξιοποιήσει» τις ενστάσεις που διατυπωθήκαν, ώστε η επόμενη παραχώρηση πρώην στρατιωτικής έκτασης ιδιοκτησίας ΤΕΘΑ που έγινε, του στρατοπέδου ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ, να μην γίνει με παραχώρηση δικαιώματος επιφανείας, αλλά ούτε και παραχώρηση δικαιώματος χρήσης, καθώς αφήνει ανοιχτό το θέμα του προσδιορισμού των χρήσεων και της εμπορικής αξιοποίησης αυτών για το μέλλον.
• Το εξάμηνο από την έκδοση της απόφασης του Πρακτικού 1/18-02-2014 έχει παρέλθει από τις 18/08/2014 και η σύμβαση παραχώρησης έχει υπογραφεί κατά την πληροφόρηση που είχαμε από το γραφείου του Αντιπεριφερειάρχη Ηπείρου κου Ιωάννου από τις 14/08/2014. Γιατί αυτή δεν έχει ακόμη αναρτηθεί στην Διαύγεια και στη ιστοσελίδα του ΤΕΘΑ; Θα καθυστερήσει και αυτή επί δίμηνο όπως και η ανάρτηση της απόφασης του Φλεβάρη; Γιατί ο κύριος Ιωάννου αρνήθηκε να κοινοποιήσει την τελική σύμβαση παραχώρησης στη βουλευτή που του υπέβαλε σχετικό αίτημα και γιατί την παρέπεμψε στον Διοικητή του ΤΕΘΑ, (όμοιο αναπάντητο αίτημα της 16/09/2014).

Ο Eugène Ionesco έχει διατυπώσει την άποψη ότι «Δεν είναι η απάντηση που διαφωτίζει, αλλά η ερώτηση». Θέλουμε να πιστεύουμε, ότι στην περίπτωση που παρουσιάσαμε η απάντηση είναι που θα διαφωτίσει.

Δεν ξεχνώ. Δεν συγχωρώ. Δεν σιωπώ.

* Των Θάνου Αθανασιάδη & Κωνσταντίνου Νάκκα